ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΡΟΝΟΥ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ

Ως Τράπεζα Χρόνου ορίζεται το δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών και γνώσεων που δε στηρίζεται στο χρήμα αλλά στο χρόνο. Αυτό σημαίνει πως ο κάθε άνθρωπος ανεξαρτήτως μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, ανεξαρτήτου φύλου, καταγωγής και επαγγέλματος, έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει οτιδήποτε χρειάζεται προσφέροντας ώρες εργασίας αντί για χρήματα.

Η Τράπεζα Χρόνου έχει ως στόχο να βοηθήσει τους ανθρώπους να ικανοποιήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες, αλλάζοντας έτσι τον καθιερωμένο κοινωνικό τρόπο συναλλαγής, δίνοντας λιγότερη αξία στα χρήματα και εγκαθιδρύοντας την ιδεολογία του «Δούναι και Λαβείν» μεταξύ των μελών της. Η Τράπεζα χρόνου είναι ένα δίκτυο αλληλέγγυας οικονομίας, ένα δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών με μονάδα συναλλαγής το χρόνο και όχι τα χρήματα.

Το περιεχόμενο των υπηρεσιών εξισώνεται κι έτσι, για παράδειγμα, μια ώρα μαθήματος Ισπανικών εξισώνεται με μια ώρα φροντίδας του σπιτιού. Εν γένει στη τράπεζα χρόνου προσφέρεται και ζητείται χρόνος όχι χρήμα εκτός κι αν πρόκειται για υλικά που απαιτεί κάποια υπηρεσία.

Η Τράπεζα Χρόνου έχει ιδιαίτερη κοινωνική χρησιμότητα διότι :

  • αφενός μπορεί να καλύψει βασικές ανάγκες κάθε νοικοκυριού χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος και
  • αφετέρου ως δίκτυο πολιτών συμβάλλει στη δημιουργία δεσμών αλληλεγγύης μεταξύ των μελών ενδυναμώνοντας τον κοινωνικό ιστό της περιοχής, καθώς επίσης συμβάλει στην ενεργοποίηση των πολιτών σε ένα εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο.

Έτσι ως εργαλείο κοινωνικοποίησης και ενδυνάμωσης του ατόμου, η Τράπεζα Χρόνου είναι ένα δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών που υποστηρίζεται από το δικό του εσωτερικό «νόμισμα – χρόνο» ή «νόμισμα – εργασία».

Μία κεντρική μονάδα που χρεώνει και πιστώνει τον λογαριασμό χρόνου κάθε μέλους όπως μια τράπεζα κρατάει λογαριασμό των αναλήψεων και καταθέσεων. Η τράπεζα εθελοντικού χρόνου έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για να:

  • στηριχθούν οικογένειες με προβλήματα π.χ. οικογένειες ανέργων
  • αξιοποιήσουν τη διάθεση προσφοράς τους οι εθελοντές, άτομα που θέλουν να συνδράμουν το κοινωνικό έργο των οργανώσεων με παροχή υπηρεσιών προς αναξιοπαθούντες (και να ανταμειφθούν γι’ αυτό)
  • να νοιώθουν καλύτερα τα άτομα που βοηθούνται με την οπτική πως έχουν κάτι ανταλλάξιμο με αξία, δηλαδή τον χρόνο τους, και παράλληλα να κάνουν προσπάθεια να επανενταχτούν, εφόσον η εργασία όλων στην τράπεζα αξιολογείται ποιοτικά και αυτό λειτουργεί ως ανταμοιβή αλλά κι ως κίνητρο αναβάθμισης προσόντων.

Σε μια τράπεζα χρόνου, ένας γιατρός ή δικηγόρος που προσφέρει μια ώρα επαγγελματικών υπηρεσιών, δικαιούται μια ώρα άλλων υπηρεσιών, όπως βάψιμο,  μαγείρεμα, φύλαξη ηλικιωμένου, πράγματα δηλαδή που μπορεί να προσφέρει κι ένα όχι ειδικευμένο άτομο.

Κάθε άτομο που γίνεται μέλος, πρέπει να νοιώθει την εμπιστοσύνη από και προς τους άλλους εταίρους. Δεν υποχρεώνεται να κάνει τίποτα που δεν έχει προσφερθεί το ίδιο να κάνει αλλά πρέπει να προσπαθήσει να αποδώσει το καλύτερο που μπορεί. Κάθε άτομο περιγράφει τι θα μπορούσε να προσφέρει και τι υπηρεσίες είναι πιθανό να χρειαστεί.

Η Τράπεζα Χρόνου απευθύνεται σε όλες/ους αυτές/ούς που θέλουν αυτοβούλως να συμμετέχουν. Προσιδιάζει όμως περισσότερο σε άνεργες και άνεργους (που έχουν πολύ χρόνο και όχι χρήμα).
Τα πλεονεκτήματα της Τράπεζας Χρόνου είναι ότι:

  • Δημιουργούνται σταθερές – συνεχείς και πιστές σχέσεις αμοιβαιότητας που ενδυναμώνουν τα μέλη.
  • Σε αντίθεση με τη μισθωτή εργασία, η απασχόληση βιώνεται ως ελεύθερη και όχι αλλοτριωμένη δραστηριότητα.
  • Αποτελεί περισσότερο επικοινωνιακές συναναστροφές παρά «απασχόληση».
  • Βοηθούνται τα άτομα να ανακαλύψουν ή να αναπτύξουν νέες ικανότητες και δεξιότητες.
  • Περιορίζεται η σπατάλη.
  • Αναπτύσσονται τοπικοί πόροι.
  • Ευνοείται η αξιοποίηση πόρων
  • Ενισχύεται η οικολογική συνείδηση.
  • Ενισχύεται η αλληλεγγύη μεταξύ των δύο φύλων αλλά και μεταξύ των γενεών.

Στην εποχή αυτή της παρατεταμένης ύφεσης οι Τράπεζες Χρόνου συστήνονται μέρα με τη μέρα σε όλη την Ελλάδα και αποτελούν πλέον ένα συχνό φαινόμενο, χωρίς βεβαία να χαρακτηρίζονται πάντα από επιτυχία. Στο πνεύμα αυτό και η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών μπορεί να αναλάβει αντίστοιχες πρωτοβουλίες και να προσελκύσει εθελοντές να συμμετέχουν στο νέο αυτό εγχείρημα:

  • εκμεταλλευόμενη τον ελεύθερο χρόνο στη βάση ενός εναλλακτικού, δημιουργικού και αλληλέγγυου μοντέλου
  • περιορίζοντας τις ανάγκες σε χρήμα, στις πλέον βασικές.