Η ΦΤΩΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οι λόγοι του φαινομένου της φτώχειας

Η κατάσταση της φτώχειας έχει επιδεινωθεί στην Ελλάδα για το 2013, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τριμηνιαίας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κοινωνική κατάσταση και την απασχόληση στην ΕΕ. Την περίοδο 2008-2013, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 14,8% στην Ελλάδα, καταγράφοντας το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ μετά την Ιρλανδία (-16%), ενώ μεγάλες μειώσεις παρατηρήθηκαν επίσης, στην Πορτογαλία με -7,5% και την Ισπανία με -5,2%. Κύριος λόγος αυτών των μειώσεων, όπως εξηγεί η Επιτροπή, ήταν οι μεγάλες αυξήσεις σε φόρους, οι μειώσεις σε συντάξεις και ο περιορισμένος αντίκτυπος των δαπανών για την κοινωνική προστασία.

Το 2013, το μοναδιαίο κόστος εργασίας σημείωσε τις μεγαλύτερες μειώσεις στην Κύπρο (-5,4%) και την Ελλάδα (-4,7%), ενώ οι Έλληνες εμφανίζονται ως οι Ευρωπαίοι που εργάζονται τις περισσότερες ώρες εβδομαδιαίως με 43,7 ώρες, καθώς και ότι το 1/3 των Ελλήνων ζουν με λιγότερα από 470 € μηνιαίως.
Αποτελέσματα μελετών και παρακολούθησης για την Ελλάδα, υποδεικνύουν ότι πρέπει να γίνει άμεση αξιολόγηση της κοινωνικής πολιτικής της χώρας και παράλληλα, θα πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις στους μηχανισμούς ανταποδοτικότητας, ώστε να ενισχυθεί το εισόδημα των χαμηλόμισθων και των οικογενειών σε δυσχερή θέση. Έχει παρατηρηθεί, ότι το δίκτυο ανταποδοτικότητας δεν στοχεύει στα νοικοκυριά ανέργων, ούτως ώστε να μειωθεί το ποσοστό επικινδυνότητας σε σχέση με των νοικοκυριών με εργαζόμενο και υπάρχει η τάση έλλειψης αποτελεσματικότητας στη μείωση ποσοστού φτώχειας για οικογένειες με παιδιά.

Ο παρακάτω πίνακας αποτυπώνει το εργατικό δυναμικό σε σχέση με την αγορά εργασίας για πληθυσμό από 15 ετών και άνω, κατά κατάσταση απασχόλησης, αφού η φτώχεια είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με την απασχόληση και την εύρεση εργασίας:

Το βάθος (χάσμα) κινδύνου φτώχειας, αναφέρεται στην εισοδηματική κατάσταση των ατόμων που βρίσκονται κάτω από το κατώφλι της φτώχειας και είναι η διαφορά μεταξύ του κατωφλιού του κινδύνου φτώχειας για το σύνολο του πληθυσμού και του διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος του φτωχού πληθυσμού και εκφράζεται ως ποσοστό επί του κατωφλιού του κινδύνου φτώχειας.

  • Για το 2012, το βάθος (χάσμα) κινδύνου φτώχειας, ανήλθε σε 29,9% του κατωφλιού του κινδύνου φτώχειας. Αυτό σημαίνει ότι το 50% των φτωχών κατέχουν εισόδημα μεγαλύτερο από το 70,1% του κατωφλιού του κινδύνου φτώχειας (το οποίο ανέρχεται σε 5.708 ευρώ), δηλαδή πάνω από 4.001 ευρώ, ετησίως, ανά άτομο.
  • Το βάθος κινδύνου φτώχειας, εκτιμάται για παιδιά ηλικίας 0-17 ετών σε 36,0%, ενώ για άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω εκτιμάται σε 14,8%.

Σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα οι εθνικοί λογαριασμοί και μισθοί, η παραγωγικότητα και το κόστος εργασίας σε τριμηνιαία βάση για την περίοδο 2011-2013, παρουσιάζουν αισθητή ετήσια ποσοστιαία μεταβολή στις αμοιβές, παραγωγικότητα, μοναδιαίο κόστος εργασίας και αποπληθωριστή ΑΕΠ:

Σαν γενική διαπίστωση μπορεί να αναφερθεί ότι η απασχόληση και στη συγκεκριμένη περίπτωση τα υψηλά ποσοστά ανεργίας συμβάλλουν στην επιδείνωση του φαινομένου της φτώχειας.

Όμως, η ανεργία, είναι μία από τις κατηγορίες, αν μπορούμε να τις ονομάσουμε έτσι, οι οποίες οδηγούν σε δυσχερείς για το κοινωνικό σύνολο καταστάσεις. Για το κράτος, στα πλαίσια τόσο της Στρατηγικής της ΕΕ «Ευρώπη 2020» που αφορούν στη καταπολέμηση της φτώχειας ή/και του κοινωνικού αποκλεισμού, όσο και για την κρατική κοινωνική πρόνοια, η μείωση της ανεργίας θα πρέπει ναι μεν, να είναι πρωταρχικός στόχος, αλλά θα πρέπει να εξεταστούν και άλλοι παράγοντες που οδηγούν σε κοινωνική ένδεια.